Wykonawco żądaj GWARANCJI zapłaty za roboty budowlane

Jak i kiedy uzyskać gwarancję? Czy mamy prawo do żądania gwarancji…

Ustawodawca wychodząc naprzeciw oczekiwaniom wykonawców borykających się z problemem niewypłacania wynagrodzenia przez inwestorów uchwalił w dniu 08 stycznia 2010 roku nowelizację kodeksu cywilnego, wprowadzając tzw. gwarancję zapłaty za roboty budowlane (art. 6491 k.c. – 6495 k.c.).

Dotychczas, w sytuacji braku płatności ze strony inwestora, wykonawcy byli zmuszeni do występowania na drogę sądową i dochodzenia swoich roszczeń w toku długoletnich procesów. Takie rozwiązanie nie zabezpieczało interesów majątkowych wykonawców, w szczególności będących małymi podmiotami, gdyż do czasu rozstrzygnięcia sporu niejednokrotnie popadali już oni w stan upadłości.

JAK I KIEDY UZYSKAĆ GWARANCJĘ?

Obecnie każdy wykonawca ma prawo wystąpić do inwestora z żądaniem udzielenia mu gwarancji. Uprawnienie to nie jest ograniczone żadnym terminem, wobec czego można z niego skorzystać w każdym momencie. Wykonawca może wystąpić z żądaniem już przy zawieraniu umowy, jak i znacznie później, już na etapie jej realizacji, gdy np. powstaną uzasadnione wątpliwości co do uczciwości czy wypłacalności kontrahenta. Do wykonawcy należy także określenie czasu, w jakim gwarancja ta ma być udzielona przez inwestora. Ustawodawca zastrzegł jednakże, iż nie może to być okres krótszy niż 45 dni od chwili wystąpienia z żądaniem .

WYSOKOŚĆ GWARANCJI

Limit gwarancji wyznacza wysokość roszczenia, jakie mamy wobec inwestora z tytułu wynagrodzenia za realizację robót budowlanych określonych w umowie. Jeżeli określono je w umowie na przykładową kwotę 200.000 zł, to do wysokości takiej sumy możemy żądać gwarancji. Istnieje też możliwość objęcia gwarancją zapłaty wynagrodzenia za wykonanie robót dodatkowych lub robót koniecznych do wykonania umowy, jednakże tylko wtedy, gdy zostały one zaakceptowane przez inwestora w formie pisemnej

CZY W UMOWIE MOŻNA WYŁĄCZYĆ PRAWO DO ŻĄDANIA GWARANCJI?

Mocna stroną omawianej regulacji jest jej bezwzględne obowiązywanie. Oznacza to, iż uprawnienia wykonawcy do żądania gwarancji nie można wyłączyć ani ograniczyć w treści umowy. Jeżeli więc pod naciskiem inwestora zgodzimy się na postanowienie umowne wyłączające lub ograniczające jego obowiązek w powyższym zakresie, to będzie ono nieważne i nie wywoła żadnych skutków prawnych. Wykonawca nadal będzie mógł wystąpić z żądaniem udzielenia gwarancji.

SKUTKI ODMOWY UDZIELENIA GWARANCJI PRZEZ INWESTORA

Wykonawcy nie muszą się obawiać, że żądając gwarancji zapłaty doprowadzą do odstąpienia od umowy przez inwestora. Odstąpienie przez inwestora od umowy z w/w powodu należy uznać za bezskuteczne. Jednocześnie odmowa udzielenia gwarancji stanowi uzasadnioną podstawę do odstąpienia od umowy przez wykonawcę z winy inwestora. Jeżeli wykonawca wykazuje gotowość do realizacji robót, które nie mogą dojść do skutku z powodu przyczyn dotyczących inwestora (odmowa udzielenia gwarancji), to wówczas może żądać zapłaty całości ustalonego wynagrodzenia, mimo iż roboty nie zostały faktycznie zrealizowane.

FORMY ZABEZPIECZENIA ZAPŁATY WYNAGRODZENIA

Ograniczono je do gwarancji udzielanych wyłącznie przez tzw. instytucje zaufania publicznego, tj.: banki, towarzystwa ubezpieczeniowe. Należą do nich:

gwarancja bankowa
gwarancja ubezpieczeniowa
akredytywa bankowa
poręczenie bankowe udzielane na zlecenie inwestora

W ich zakres nie wchodzą więc gwarancje udzielane przez samych uczestników procesu budowlanego (kontrahentów), takie jak: zastaw czy weksel.
Koszty ustanowienia gwarancji ponoszą w równych częściach inwestor i wykonawca.

Pamiętajmy, iż omówione wyżej przepisy mają zastosowanie do umów o roboty budowlane zawieranych po dniu wejścia w życie nowelizacji kodeksu cywilnego, tj. od dnia 16 kwietnia 2010 roku. Do umów zawartych przed tą datą przedmiotowe przepisy nie mają zastosowania. Istotnym jest, iż regulacja dotycząca gwarancji zapłaty za roboty budowlane odnosi się także do umów o roboty budowlane zawieranych przez wykonawców z podwykonawcami. Wzmacnia ona więc także pozycję prawną podwykonawców jako uczestników procesu budowlanego.

Rafał Kufieta

Kancelaria Prawna Rafal Kufieta