Umowne prawo odstąpienia

Stan faktyczny:

Klient kancelarii jako inwestor zawarł umowę o roboty budowlane, której przedmiotem była budowa domu jednorodzinnego. W umowie zastrzeżono, że inwestorowi przysługuje prawo odstąpienia od umowy w przypadku przekroczenia przez wykonawcę terminu oddania gotowego obiektu. Po jego bezskutecznym upływie inwestor złożył oświadczenie o odstąpieniu od umowy. Klient chce się upewnić, czy mógł tak postąpić i czy wykonawcy przysługują ewentualnie jakieś roszczenia.

Podstawa prawna:

Art. 395, 405 i 410 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. ? Kodeks cywilny.

Analiza:

Wykonanie prawa odstąpienia od umowy powoduje, że traktuje się ją, jakby nigdy nie została zawarta. Wobec tego strony muszą zwrócić sobie w stanie niezmienionym to, co już sobie świadczyły. Jeśli świadczenie spełnione w wykonaniu umowy nie może być zwrócone w naturze (np. polega na wykonaniu usługi), uprawnionemu należy się odpowiednie wynagrodzenie (art. 395 § 3 zdanie 3 kodeksu cywilnego). Istotną cechą umowy o roboty budowlane jest wznoszenie przez wykonawcę budynku na cudzej nieruchomości. Właścicielem wznoszonego budynku – od momentu trwałego połączenia z gruntem – jest inwestor, któremu zazwyczaj przysługuje prawo własności nieruchomości. W opisanej sytuacji niemożliwy jest zwrot spełnionych świadczeń w naturze. Częściowo wykonany budynek stał się bowiem częścią składową cudzej nieruchomości. W tej sytuacji inwestor powinien zwrócić wykonawcy kwotę odpowiadającą wartości wzniesionego budynku zgodnie z przepisami o tzw. nienależnym świadczeniu. Wraz z odstąpieniem od umowy odpadła podstawa prawna świadczenia wykonawcy (art. 410 § 2 kodeksu cywilnego), w związku z czym z uwagi na niemożliwość zwrotu świadczenia w naturze inwestor jest zobowiązany do zwrotu jego wartości (art. 410 § 1 w zw. z art. 405 kodeksu cywilnego).